•   پنجشنبه, 25 مهر 1398
•   25/ 07/ 1398
•   ساخت و ساز

سوله چیست ؟

سوله چیست و چه کاربردی دارد؟

در خصوص کاربردهای سوله حتی در راه اندازی یک کارخانه یا حتی کارگاه بدون سوله غیر ممکن و سخت می دانیم و به دلیل طراحی متفاوت با دیگر سازه ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.

خصوصاً آنکه سقف ها در این نوع سازه‌ها کاملاً متفاوت بوده و بسیار سبک و دارای شیب می‌باشند و دهانه‌ها نیز نسبت به سایر سازه‌ها بزرگتر است و امکان جابجایی و ورود و خروج حتی یک هواپیما را نیز ممکن می سازد.

ما در این مقاله درباره اینکه سوله چیست و کاربرد های آن و همچنین نکاتی درباره طراحی سوله و ساخت دیواره ها و سقف به کمک ساندویچ پانل نکاتی را خواهیم گفت.

سوله چیست؟

سوله به یک سازه های فلزی با سقف شیبدار که برحسب محاسبات فنی خاص به اشکال مختلف تولید می شود، سوله گویند. سازه های شیب دار یا سوله به لاتین Gable Bents یا Ridge Bents نامیده می شوند.

همچنین سوله ها برحسب نوع کاربرد که دارند باهم فرق دارند. از این سوله ها در پوشش دهانه های بزرگ و در ساختمان های صنعتی و کشاورزی مثل کارخانه ها، انبارها، آشیانه های هواپیما، تعمیرگاه ها، سالن های ورزشی، پارکینگ ها، مرغداری ها، دامداری ها، فروشگاه ها و موارد دیگر استفاده می شود. نکته ای بسیار مهم در ساخت به صرفه بودن در قیمت سوله ها این است که باید نسبت به نوع کاربرد و ابعاد بسیار دقت نمود.

در ساخت سوله های صنعتی قاعدتاً از قطعاتی با ابعاد متغیر در ساخت سالن ها استفاده می شود. که وزن و ابعاد این قطعات با توجه به نوع کاربری هر واحد صنعتی تغییر می یابد که از مهمترین عوامل مؤثر در وزن سالنهای صنعتی عبارتند از: موقعیت مکان مورد نظر جهت سوله سازی از نظر سرعت وزش باد و نیز بیشترین میزان بارش برف، ارتفاع ستونها، دهانه سالن و در صورت لزوم ساخت جرثقیل سقفی .

سوله ساختمان فولادی پیش ساخته ایست که در سراسر جهان بیشترین کاربرد را داشته و در بیش از 90 درصد انبارها، ورزشگاه ها، صنایع، سالن های تولید دام و طیور و … کاربرد دارد و براساس ابعاد دهانه، ارتفاع، طول و میزان تحمل بار برف و باد منطقه در زمان طراحی به اشکال گوناگونی تغییر می یابد. مهمترین اصل جهت اقتصادی نمودن هر سفارش، آگاهی از میزان واقعی ابعاد مذکور و پیش بینی موارد مورد نیاز است.

بسیار واضح است که بهترین محاسبات هم بدون نیاز به رعایت کیفیت جوشکاری ، زنگ زدایی و رنگ آمیزی علمی یا کارگذاری صحیح اجزا، استفاده از پیچ و مهره و سایر اتصالات استاندارد، فاقد کارآیی و استحکام لازم خواهند بود.

سوله چیست

سوله به سازه هایی فلزی می گویند که با تمرکز به ایجاد محیطی بدون ستون میانی ساخته شده و پوشش سقف آن معمولا به صورت شیب دار اجرا شود.

تعاریف زیادی از سوله وجود دارد. سوله به انگلیسی به سازه ای مثلثی شکل (shed) گفته می شود که با توجه به کاربرد آن نوع سوله مشخص می شود، مثلا برای دیدن سوله های صنعتی industrial shed و برای دیدن سوله های ورزشی sports hall را جستجو کنید تا نتایجی در خصوص سوله های صنعتی و ورزشی بدست آورید.

البته اگر بخواهیم کلیه تقسیمات کاربردی سوله را به زبان انگلیسی بررسی کنیم باید بگوییم که:

سوله یا سالن کارگاهی به انگلیسی برابر است با studio shed

سوله یا سالن نمایشگاه به انگلیسی برابر است با exhibition

سوله ریخته گری به انگلیسی mill گفته می شود.

ستون وال پست:

ستون های وال پست جزو ستون های فرعی بوده و در قسمت ابتدایی و انتهایی سوله برای کم کردن سطح بادگیر ستون های اصلی و ایجاد پست بند برای دیوارهای پیرامون و همچنین برای اتصال درب های ورودی و خروجی وسایل نقلیه کار گذاشته میشوند.

استرات:

می توانیم استرات را به عنوان تکیه گاه جانبی در نظر بگیریم.

اجزای طولی  افقی هستند که دو قاب پشت سر هم  را در چند نقطه بصورت متقارن به یکدیگر وصل میکنند.این اعضا اغلب از  قوطی و لوله تهیه میشوند.این اجزا باعث منتقل شدن نیرو از یک قاب به قاب دیگر و متصل کردن قاب ها به هم میشوند ,در واقع استرات ها به عنوان تکیه گاه جانبی باعث افزایش ظرفیت اعضا میشوند که طول انها معمولا بین 5 تا 8 متر می باشد.

سینه بند:

برای این که از پیچشی جانبی بال تیر در جاهایی که بال تحتانی زیر فشار میباشد جلوگیری کرد بال فشاری را به کمک سینه بند به لاپه هادر دو قسمت قاب مهار می کنند که از نبشی یا ورق ساخته شده اند .

نکاتی مهم در طراحی سوله ها

سوله‌های سنگین طراحی شده یا ساخته شده:

۱. گاهی اوقات سازندگان علاقه‌مند هستند به دلایلی همچون کاهش دور ریز ورق، سود بیشتر یا احساس نا امنی از سوله‌هایی که می‌خواهند بسازند مقاطع را نسبت به طرح ارائه شده قوی تر بسازند. مثلاً ارتفاع جان درپای ستون و تعداد بولتها را افزایش می‌دهند ویا عرض بالها را زیاد تر می‌کنند یا طول ماهیچه تیر را زیادتر می‌گیرند. در این میان اگرچه کل طرح قوی تر شده اما باید به نکاتی هم توجه کرد:

– با توجه به اینکه میزان جذب نیرو در قاب خمشی بر اساس ماتریس سختی بوده و ممکن است با قوی تر شدن یک قسمت، نیروی بیشتری هم جذب شود، لازم است بر این اساس کنترل‌هایی صورت گیرد تا افزایش نیروی داخلی عضو نسبت به نیروی دیده شده در طراحی خطرساز نباشد. مثلاً جذب لنگر بیشتر در انتهای تیر، نیازمند پیچ‌های بزرگتری دراتصال تیر به ستون می‌تواند باشد. با جوش دادن و تقویت بیش از حد پای ستون با استیفنرهای متعدد می‌توان باعث جذب لنگر در یک اتصالی که مفصلی فرض شده گردید و موجب گسیختگی در پای ستون یا ورق کف ستون یا بولتها یا واژگونی فونداسیون شد.

پیش‌بینی سوله برای آینده:

1. بهتر است یک سوله اضافه ساخته شود تجربه نشان داده‌است اضافه شدن یک سوله (دوقلو یا بچه سوله و…) به سوله موجود یا در حال طرح معمولاً نه تنها باری به آن اضافه نمی‌کند بلکه با توجه به مهار آن وایجاد لنگرهای برعکس در ستون آن هم از نظر تنش و هم از نظر جابجایی وضعیت آن را بهتر می‌کند. اما در مورد سوله‌هایی که قرار است به صورت دوقلو یا چند قلو یا با یک بچه سوله طراحی شوند، اما فعلاً کارفرما قصد دارد که یکی از آن‌ها را بسازد و بعدها در صورت تأمین مالی بخش دیگر را بسازد، قضیه فرق می‌کند و از آنجا که در چند سالی که این سوله به صورت تنها استفاده می‌شود، چنانچه مورد فشار بار باد ماکزیمم یا برف که برای آن طرح شده قرار گیرد، ممکن است عملکرد دیده شده در طرح را نداشته و تخریب گردد.
2. در این موارد اولاً بایستی سوله‌ای که فقط قرار است ساخته شود را نیز جداگانه مدل نمود و آن را مورد بررسی و ارزیابی قرار دارد. چنانچه تنش‌های این سوله به تنهایی بیشتر از حد مجاز است لازم است آن را تقویت نمود، اما اگر صرفاً در حالت تنها جابجایی آن قدری از حد مجاز فراتر رود به نظر می‌رسد می‌توان تا حدودی خاص که باید به تأیید دستگاه‌های زیربط برسد و این میزان بستگی به تعهد کارفرما در مورد ساخت قسمت نهایی سوله در مدت زمان محدود دارد می‌توان این جابجایی را نادیده گرفت.

تحلیل دو بعدی یا سه بعدی:

1. آقای دکتر ازهری روش دو بعدی را ترجیح داده‌اند.
2. آقای طاحونی تحلیل با تحلیل سه بعدی موافق تر هستند.
3. تحلیل سوله به صورت سه بعدی پیچیده می‌شود و به مهاربندهای سقف بستگی پیدا می‌کند و حتی اعضای فشاری هم نیرو می‌گیرند.
4. برای کنترل جابجایی سوله و استفاده از ظرفیت به هم پیوستگی قابها نیاز به مدل سه بعدی هست.
5. در مدل سه بعدی از نصف بودن چشمه باربر قابهای اول و آخر نسبت به سایر قابها و وجود ستون‌های باد و تیر نعل درگاه و کلاف و حتی دیوار و گاهی کوچکتر بودن فاصله دو قاب اول و دوم برای کاهش جابجایی می‌توان استفاده کرد.
6. می‌توان از بادبند در قابهای ابتدا و انتها برای مهار بیشتر آن‌ها استفاده نمود.
7. باید فونداسیون‌های این دو قاب برای نیروهای بیشتر باد طراحی شوند.
8. با توجه به کاهش جابجایی سوله و کاهش اثر −p ممکن است تنش‌های سوله از حالت دوبعدی کمتر گردند. اما با توجه به اینکه ممکن است تحلیل خیلی دقیق نباشد یا در عمل خوب کار نکنند بهتر است برای کاهش تنش‌ها از این روش استفاده نگردد. بلکه صرفاً به خاطر جابجایی از این روش استفاده گردد که خطر خاصی ایجاد نشود.
9. بهتر است در حالت استفاده از تحلیل سه بعدی برای کنترل جابجایی سوله در قاب دو بعدی جابجایی سوله به عددی مانند دو برابر جابجایی مجاز سوله محدود گردد تا از عملکرد سوله اطمینان حاصل شود.
10. در حالت تحلیل دو بعدی تنش‌های خارج صفحه مانند پیچش ناشی از نیروی طولی جرثقیل یا خمش‌های حول محور ضعیف تیر و ستون‌ها دیده نمی‌شود.

انواع پوشش سقف سوله ها

در ساخت سوله ها می توان از ساندویچ پانل در پوشش سقف و دیواره های آن استفاده کنیم سقف سوله ها را با توجه به نوع کاربری آن ها می توان از ۳ نوع پانل مختلف به شرح ذیل استفاده نمود:

1. استفاده از ساندویچ پانل با فوم عایق پلی استایرن
2. استفاده از پانل ساخته شده با ورق گالوانیزه و پشم شیشه
3. استفاده از پانل ساخته شده با ورق آلومینیومی و پشم شیشه

هر سه مورد بالا دارای مزایا و معایب خود می باشند و در واقع نام هر کدام از آنها را می توان ساندویچ پانل سقفی نهاد، زیرا ساختاری لایه ای دارند. برای انتخاب بین این سه نوع برای سقف سوله های خود پیشنهاد ما استفاده از ساندویچ پانل پلی استایرن می باشد. پلی استایرن جدیدترین فوم داخلی برای پنل ها می باشد که خاصیت نسوز بودن و ضد آب و عایق استاندارد حرارتی و رطوبتی می باشد.

کاهش هزینه ها و سرعت در ساخت، ویژگی ممتاز ساخت سوله ها

سوله ها که در حال حاضر کاربری های متفاوتی دارند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند از سالیان قبل، قابلیت تولید در ایران را پیدا کرده و همگام با پیشرفت تکنولوژِی، تغییرات مثبتی در ساخت آن ها پدید آمده است.

کاهش هزینه ها و سرعت در ساخت، به عنوان ویژگی های بارز این سازه ها، باعث شده است که ساخت آن ها مورد توجه و استقبال افراد مختلف در کارهای متفاوت قرار بگیرد .

میزان هزینه ها به این دلیل در ساخت این سازه ها کاهش یافته است که؛ عمده ی متریال به کار رفته در ساخت آن ها از فلز بوده و نیازی به داشتن فوندانسیون زیادی ندارند.

از طرف دیگر به این دلیل که می توان در مدتی کوتاه، قسمت های مختلف اسکلت سازه ها را برش داده و به وسیله ی دستگاه های مختلف آمده نماییم و نیز در مرحله ی بعد از آن، یعنی مرحله ی اجرا سازه در محل،  در کمترین زمان آن ها را در محل نصب به یکدیگر متصل کنیم، سرعت در ساخت و بهره برداری از آن ها نسبت به ساختمان سازی هایی با همین کاربری به میزان قابل توجهی افزایش یافته و به عنوان سازه هایی سریع ساخت، که از استحکام زیادی هم برخوردار می باشند، در میان کاربران زیادی رواج پیدا کرده اند.

تفاوت سوله خرپایی و یو بی ام

سوله های خرپایی و یو بی ام : سوله سازی با سقف شیب دار می باشد که کاربرد های بسیار زیادی در صنعت دارد.

سوله ی فلزی از فولاد تشکیل می شود و معمولا دارای مقاومت بالایی است.

این نوع سازه با ویژگی های مثبت و گوناگونی که دارد توانسته جایگزین بسیاری از سازه های دیگر شود.

انواع سوله

به طور کلی سوله ها به سه دسته ی یو بی ام، تیرورقی و خرپایی تقسیم می شوند.

در بین این سه نوع سوله سوله های تیرورقی تقریبا به میزان بسیار کمی مورد استفاده قرار می گیرند به همین دلیل در مورد این نوع سوله توضیح مختصری خواهیم داد.

سوله های تیرورقی معمولا از ورق های فولاد که به صورت لایه لایه برش می خورند، تشکیل شده است. به دلیل استفاده ی زیاد از فولاد در این نوع سوله معمولا وزن سوله های تیرورقی زیاد است.

سوله های یو بی ام و خرپایی در حال حاضر و در صنعت امروز کاربرد زیادی دارد. این دو نوع سوله از ابعاد گوناگونی با هم متفاوت می باشند. در ادامه ی متن ویژگی های هر سوله را در قالب تفاوت شرح می دهیم.

تفاوت سوله های خرپایی و یو بی ام

سوله های یو بی ام از نظر ساختار تقریبا شبیه به سوله های تیرورقی می باشند به این منظور که این نوع سوله نیز از ورقه های فولاد تشکیل شده است و اجزای سوله های یو بی ام توسط پیچ و مهره به هم متصل می شوند. ساختار سوله های خرپایی متفاوت می باشد.

سوله های خرپایی با استفاده از قوطی های پروفیل تشکیل می شوند. علاوه بر این سوله های خرپایی مزایای بسیای بیشتری در مقایسه با سوله های یو بی ام و یا تیرورقی دارند.

در سوله های خرپایی می توان از جرثقیل های سقفی استفاده نمود

در صورتی که دو سوله ی قبل این ویژگی را ندارند. سوله های خرپایی به صورتی تهیه می شوند که وزن آنها بسیار کم بوده و قیمتی اقتصادی نیز دارند.

در مقایسه با سوله های دیگر سوله های خرپایی مقاومت بالایی دارند.

سوله های یو بی ام نیز دارای مقاومت زیادی هستند اما معمولا وزن و قیمت  بالاتری در مقایسه با سوله های خرپایی دارند.

تفاوت سوله خرپایی و یو بی ام : سوله های یو بی ام (UBM) و خرپایی از انواع سوله های مدرن هستند .

این سازه ها دارای اجزای متفاوتی هستند که باعث ایجاد کاربردهای زیادی برای آن ها در صنایع گوناگون شده است.

در عین حال در ساخت سوله های خرپایی تلاش شده که تمام معایب احتمالی سوله های دیگر برطرف شود و ساخت این سوله هر چه بیشتر به استانداردهای جهانی نزدیک شوند. به همین دلیل ساخت لین نوع سوله از جانب صنعتگران به دیگر انواع سوله ها ترجیج داده می شود.

سوله های یو بی ام (UBM) و خرپایی، در کنار شباهت هایی مانند ساخت سریع و کم هزینه ، که با یکدیگر دارند

دارای تفاوت هایی هستند که ما با هدف آشنا کردن مخاطبانمان این متن را به مقایسه ی این دو نوع سوله اختصاص داده ایم.

سوله یو بی ام

سوله خرپایی

فرق سوله یوبی ام وخرپا

تفاوت سوله خرپایی و یو بی ام (UBM):

• در ساخت سوله های یو بی ام (UBM) امکان نصب جرثقیل در کناره های این سازه به دلیل وجود قوس بسیار و نیز داشتن ارتفاع کم وجود ندارد .
• می توان با توجه به عدم محدودیت ارتفاع و قوس متعادل در هر دو طرف سوله های خرپایی جرثقیل های کناری را نصب کرد.
• امکان نصب جرثقیل های سقفی در سوله های یو بی ام وجود ندارد در عین حال انواع جرثقیل سقفی را می توان در سوله های خرپایی نصب کرد.
• در ساخت دهانه های سوله ی یو بی ام محدودیت وجود دارد اما دهانه های سوله خرپایی را می توان در ابعاد و ارتفاعات گوناگونی بدون داشتن محدوریت ساخت.
• قسمت های مختلف سوله های یو بی ام به وسیله ی دستگاه مخصوصی با یکدیگر متصل و مونتاژ می شوند اما در نصی اجزای سوله های خرپایی از جوشکاری و پیچ و مهره استفاده می کنند.
• موارد کاربرد سوله های یو بی ام محدود بوده و نمی توان برای مواردی مانند بیمارستان ها و واحدهای دارویی از آن ها استفاده کرد. این در حالی است که برای ساخت سوله های خرپایی هیچ محدودیت کاربری وجود ندارد.